پنجشنبه ۱۵ آبان‌ماه ۱۳۸۲
مراحل انجام يک پروژه: «طراحی سايت»
به تازگی قرار شده است مسؤوليت تمام بخش‌های طراحی سايت «سازمان دانشجويان جهاد دانشگاهی مشهد» بر عهده من باشد و به نوعی راهبری و مديريتش درا بر عهده بگيرم. البته خود طراحی صفحات بر عهده من نيست و احتمالا بار اصلی اين قسمت بر دوش آرمان خواهد بود. ولی ساير مسائل را از من می‌خواهند. به جز اين، به تازگی آرمان مطالبی را در مورد طراحی صفحات وب و برخی ايرادات معمول آن‌ها نوشته که به برخی از گفته‌هايش قصد دارم پاسخ دهم. (متأسفانه لينک ثابت ندارد!)
۱- مسأله‌يابي:
يکی از نکات اساسی که در خيلی از کارها من‌جمله طراحی صفحات وب، فراموش می‌شود، بحث مسأله‌يابی است. فاز صفر هر پروژه‌ای مطالعه و جستجو برای يافتن و تبيين مسأله است. اين که در نهايت، ما از محصول اين پروژه چه می‌خواهيم.
الف- هدف: در کل می‌توان سايت‌ها را به دو دسته تقسيم کرد. (هر چند شايد اين تقسيم‌بندی کامل نباشد) يکی سايت‌های تجاری و ديگری سايت‌های غيرتجاری. در بين سايت‌های ايرانی، شايد تعداد سايت‌های تجاری از انگشتان دو دست فراتر نرود. سايت‌هايی مثل پرشين‌بلاگ، پرشين‌تولز و گويا از اين جمله‌اند. اولی سرويس رايگانی را در اختيار می‌گذارد و از طريق آگهی‌ها کسب درآمد می‌کند. دومی خدماتی (هاست و دومين) می‌فروشد و سومی هم اخبار و مطالب را منتشر می‌کند و مانند پرشين‌بلاگ روزگار می‌گذراند.
به اين ترتيب، طراحی چنين سايت‌هايی مختصات متفاوتی نسبت به يک سايت غيرتجاری و شخصی دارد. البته، به اين دليل که هنوز پول الکترونيکی در ايران وجود ندارد و کسی قادر به خريد آنلاين نيست، در اين خصوص سايت‌های تجاری ايرانی چندان تفاوتی با انواع غيرتجاری ندارند. اما در هر حال اين که بايد در نظر گرفت که هدف از ايجاد اين سايت چيست؟ به چه دليل می‌خواهيم پای بيننده و مخاطب را به سايت بکشانيم؟
ب- محتوا: به زعم من، اصلی‌ترين و تعيين‌کننده‌ترين قسمت يک سايت که ديگر مختصات وابسته به آن هستند، همين بحث محتواست. هر محتوايی، می‌تواند طراحی جداگانه و جداگونه‌ای را موجب شود. به فرض در بحث خاص وبلاگ‌ها، قرار بر آن است که متن، محتوای اصلی سايت باشد و از اين رو، به نظر من بايد به گونه‌ای يک وبلاگ را طراحی کرد که متن سريع، آسان و قابل خواندن پيش روی مخاطب قرار بگيرد. صد البته اين سرعت و آسانی به معنای استفاده از پيش‌فرض‌های صفحات وب (مانند زمينه سفيد، نوشته سياه و ...) نيست. به هر روی، سايتی با محتوای فانتزی، بايد فانتزی طراحی شود. سايتی با محتوای رسمی، بايد رسمی طراحی شود و ...
پ- مخاطب: سوؤال اول، مخاطب از چه راهی به سايت شما پا می‌گذارد؟ شما تبليغ کرده‌ايد تا او بيايد؟ لينک شما در سايت ديگری قرار گرفته است؟ از طريق جستجو وارد سايت شما شده است؟ يا چه راه ديگري؟ به دنبال چه چيز بوده که به سراغ شما آمده است؟ چه چيز از شما انتظار دارد؟ چه ابزاری در اختيار دارد؟ چقدر حوصله دارد؟ آيا قرار است با يک نگاه گذرا جذب سايت شما شود؟ آيا قرار است يک صفحه را ببيند يا اينکه بايد روی لينک‌های شما کليک کند تا به محتوا برسد؟ اين‌ها و بسياری سوؤالات ديگر، تماما بايد پيش از آغاز طراحی، پاسخ داده شده باشند.
نکته مهم اين که فراموش نکنيد که در ايران سرعت اينترنت پايين است. بايد از حداقل فرصت حداکثر استفاده را بکنيد
۲- تعيين محتوا و طراحی اجمالي:
شايد آسان‌ترين مرحله طراحی يک سايت، همين مرحله باشد. در اين مرحله بعد شما بايد تصميم بگيريد که سايتتان شامل چند صفحه باشد و در هر صفحه چه محتويات و پيوندهايی قرار بگيرد. آيا بار سايت بر روی صفحه اول (اصلي) شماست يا اينکه صفحه اول، يک ايندکس (فهرست) است و بار انتقال محتوای سايت شما بر روی صفحات داخلی است؟ سايت شما دارای چند لايه است؟ حجم صفحات هر لايه چقدر است و توقع داريد مخاطب چند لايه به پيش برود؟ از سوی ديگر، او چند صفحه (لايه) را بايد طی کند تا به صفحه دلخواهش برسد؟ اگر تعداد لايه‌ها کم باشد، شما با فهرست‌های طولانی مواجهيد که به حد کافی دسته‌بندی نشده‌اند. اگر تعداد لايه‌ها زياد باشد، مشکل خسته‌کننده بودن و امکان گم شدن مخاطب پيش می‌آيد. جز اين دو مورد، هميشه اين مسأله را به خاطر داشته باشيد که هميشه در اين مرحله، يک نما (گراف) از پيوندهای بين صفحات برای خودتان بکشيد تا بتوانيد متوجه نقايص و ايرادات بشويد. خيلی خوب است که همه صفحات از داخل يک صفحه در دسترس باشند، اما واقعا پيدا کردن آن سخت خواهد بود. پيوند به سه صفحه را فراموش نکنيد. اول، قبلی، بعدی و حتی‌الامکان يک فهرست. شما در پايان اين مرحله می‌دانيد که در هر صفحه چه محتوايی داريد؟ از چه جاهايی می‌توانيد وارد آن شويد و راه خروج (ورود به صفحه بعدي) کجاست؟
۳- طراحی نهايی، کدنويسی و گرافيک:
اينجاست که کار از مديريت و ارزيابی سيستم، به مرحله هنر و هنر گرافيک، طراحی و صفحه‌آرايی می‌رسد. حال شما يک طراح هستيد. يک سری محتوا داريد که در يک صفحه بايد قرار دهيد و بايد برای اين محتوا سهولت استفاده (ارگونومي) و جذابيت و زيبايی بصری (و حتی صوتي) بيافرينيد. فراموش نکنيد که حدود حجم هر صفحه را بايد پيش از اين تعيين کرده باشيد و به عنوان يک طراح، حجم صفحه را شما نبايد تعيين کنيد. بلکه بايد پيش از اين مشخص کرده باشند.
در خصوص بحث ارگونومی، محتوا، مخاطب و ... مطالب و نکاتی هست که انشالله دفعه بعد بازگو خواهم کرد. در ضمن، سعی می‌کنم گزارش پروژه را هم پس از اتمامش آماده کنم تا مشخص شود روند کار چگونه است.
یادداشت‌های شما:
سلام من از طريق دوست خوبم ارداويزاف با شما اشنا شدم فكر ميكنم خيلي با هم وجه اشتراك داريم ميتونم بپرسم در شهرارا با چه اسمي و در كدام صفحه قلم ميزنيد اگر خصوصيه ميل بزن ممنونم
[ ehsan ] | [دوشنبه، ۱۹ آبان‌ماه ۱۳۸۲، ۲:۰۱ بعدازظهر ]هر چي گشتم ادرس ميلت رو پيدا نكردم
[ ehsan ] | [سه شنبه، ۲۰ آبان‌ماه ۱۳۸۲، ۸:۱۹ بعدازظهر ]يه جورايي باهات موافقم داداشي ... ( در ضمن كار خير كه ديگه ......:)) )
[ پویا - اعترافات یک متهم ] | [جمعه، ۲۳ آبان‌ماه ۱۳۸۲، ۷:۲۵ بعدازظهر ]
